YENEROĞLU, ÇATALCA GERİ GÖNDERME MERKEZİ’NDEKİ İNTİHAR VE KÖTÜ MUAMELE İDDİALARINI MECLİS GÜNDEMİNE TAŞIDI:
“Devletin gözetimindeki insanların yaşam hakkını korumamak, devletin asli görevidir.”
İstanbul Milletvekili Mustafa Yeneroğlu, İstanbul Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde meydana gelen intihar vakası ile merkezde yaşandığı iddia edilen kötü muamele, sağlık hizmetlerine erişim engelleri ve insanlık onurunu zedeleyen koşullara ilişkin İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması istemiyle TBMM’ye kapsamlı bir soru önergesi sundu.
Basına yansıyan iddialara göre; merkezde tutulan yabancı uyruklu bir kadın, maruz kaldığı kötü muamele, baskı ve insanlık dışı yaşam koşulları nedeniyle çarşafla intihar etti. İddialara göre, personelin yeterli ve zamanında müdahale etmemesi ölümüne yol açtı; olayın ardından görgü tanıklarına, kadının psikolojik sorunları olduğu yönünde zorla ifade tutanakları imzalatıldı. Ayrıca aynı merkezde iki kişinin daha intihar girişiminde bulunduğu, giriş-çıkışların kapatıldığı ve telefon görüşmelerinin kısıtlandığı iddia edildi.
Geri Gönderme Merkezleri, Ağır İnsan Hakları İhlalleriyle Devamlı Gündemde
Yeneroğlu, merkeze dair geçmişte de ağır insan hakları ihlalleri iddialarının gündeme geldiğini hatırlatarak şunları vurguladı:
“Devletin gözetimi altındaki her bireyin yaşam hakkını koruma, işkence ve kötü muamele yasağını ihlal etmeme yükümlülüğü, yalnızca Anayasa’nın değil; tarafı olduğumuz uluslararası sözleşmelerin de açık hükmüdür. Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde yaşanan iddialar, bu yükümlülüklerin sistematik olarak ihlal edildiği izlenimini doğuruyor. Gerçekler ortaya çıkarılmalı, sorumlular hesap vermelidir.”
Yeneroğlu, İçişleri Bakanı’na şu soruları yöneltti:
- Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde bir kadının intihar ederek yaşamını yitirdiği iddiası doğru mudur? Doğru ise, olayın nedeni, meydana geliş şekli, tarihi ve saati nedir?
- İntihar olayına, iddia edildiği gibi personelin yetersiz veya gecikmeli müdahalesi söz konusu olmuş mudur? Bu konuda idari ve adli bir soruşturma başlatılmış mıdır?
- İntihar olayının görgü tanıklarına, olayın gerçek nedenini gizlemek amacıyla zorla ifade tutanağı imzalatıldığı iddiası doğru mudur? Bu husus hakkında Bakanlığınızca bir araştırma/inceleme/soruşturma yapılmakta mıdır?
- Aynı merkezde iki kişinin daha intihar girişiminde bulunduğu iddiası doğru mudur? Doğru ise, bu kişilerin sağlık durumları nasıldır?
- Çatalca Geri Gönderme Merkezi’nde, son beş yıl içinde kaç intihar ve intihar teşebbüsü yaşanmıştır? Bu olayların nedenleri, sonuçları ve soruşturmaların akıbeti hakkında Bakanlığınızda hangi veriler bulunmaktadır?
- Geri gönderme merkezlerinde yaşanan intihar ve kötü muamele iddialarının bağımsız ve şeffaf bir biçimde soruşturulması için hangi adımlar atılmaktadır?
- İntihar vakalarının tekrarının önlenmesi için, Çatalca Geri Gönderme Merkezi başta olmak üzere tüm geri gönderme merkezlerinde ne gibi önleyici tedbirler alınacaktır?
- Geri gönderme merkezlerindeki kötü muamele, baskı, şiddet ve işkence iddiaları hakkında hangi somut önlemler alınmıştır?
- 2020-2025 yılları arasında Çatalca Geri Gönderme Merkezi başta olmak üzere tüm geri gönderme merkezlerinde görev yapan personel hakkında kötü muamele, baskı, şiddet ve işkence iddiaları nedeniyle kaç adli ve idari soruşturma açılmıştır? Bu soruşturmaların kaçı sonuçlanmış, kaçı disiplin cezası veya yargı kararı ile neticelenmiştir?
- Kanser, Hepatit-C gibi ağır hastalıkları bulunan kişilerin hastaneye sevklerinin keyfi olarak engellendiği iddiası doğru mudur? Geri gönderme merkezlerinde sağlık hizmetlerine erişim nasıl sağlanmaktadır? Merkezlerde psikolog, sosyal hizmet uzmanı ve tercüman kadroları düzenli olarak istihdam edilmekte midir?
- Geri gönderme merkezlerinde tutulan kişilerin yaşam, sağlık ve insan onuruna yakışır koşullarda barınma haklarının temini, sağlıklı gıdaya erişimlerinin sağlanması ve hijyen standartlarının ulusal ve uluslararası standartlara uyumunu sağlamak amacıyla hangi denetim ve izleme mekanizmaları işletilmektedir?
Denetim Mekanizmaları Güçlendirilmeli, Bağımsız Soruşturmalar Yapılmalı
Yeneroğlu, açıklamasının sonunda şu değerlendirmede bulundu:
“Geri gönderme merkezleri, hukukun ve insan onurunun askıya alındığı yerler olamaz. Denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi, bağımsız soruşturmaların derhal başlatılması ve bu ihlallerin tekrarlanmaması için somut adımlar atılması zorunludur.”
